LẤY BẰNG TIẾN SĨ TRONG 2 NĂM: NHIỆM VỤ BẤT KHẢ THI

Quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Theo thanhnien.vn, việc lấy bằng tiến sĩ trong 2 năm là rất khó và hầu như không thể - theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Theo thông tư ban hành quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ, thời gian tối thiểu để hoàn thành chương trình tiến sĩ là 3 năm đối với người đã có bằng thạc sĩ và 4 năm đối với người có bằng cử nhân.

Các yêu cầu cụ thể để trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ bao gồm: Thứ nhất, về bằng cấp và kinh nghiệm nghiên cứu, ứng viên phải có bằng thạc sĩ và kinh nghiệm nghiên cứu thể hiện qua luận văn thạc sĩ, các bài báo khoa học đã công bố, hoặc có thời gian công tác từ 2 năm trở lên với vai trò giảng viên hoặc nhà nghiên cứu tại các cơ sở đào tạo và tổ chức khoa học. Thứ hai, về năng lực ngoại ngữ, ứng viên phải có văn bằng hoặc chứng chỉ ngoại ngữ phù hợp, chẳng hạn như bằng tốt nghiệp đại học trở lên từ các cơ sở đào tạo nước ngoài hoặc bằng tốt nghiệp ngành ngôn ngữ Anh từ các cơ sở đào tạo trong nước. Cuối cùng, về thời gian đào tạo, thời gian tối thiểu để lấy bằng tiến sĩ là 3 năm cho người có bằng thạc sĩ và 4 năm cho người có bằng cử nhân. Theo quy định, nghiên cứu sinh có thể hoàn thành chương trình đào tạo sớm hơn kế hoạch không quá 1 năm, nhưng việc tốt nghiệp sớm 1 năm đã là rất hiếm, và 2 năm là gần như không thể.

Tiến sĩ Nguyễn Trung Nhân và các cán bộ đào tạo tại một số trường đại học ở TP.HCM cũng chia sẻ rằng việc hoàn thành chương trình tiến sĩ trong vòng 2 năm là không khả thi. Thực tế này cho thấy rằng quá trình nghiên cứu và học tập để đạt được bằng tiến sĩ đòi hỏi thời gian và nỗ lực đáng kể.

Do đó, mặc dù quy định có cho phép một số linh động trong việc rút ngắn thời gian học, nhưng thực tế cho thấy việc lấy bằng tiến sĩ trong 2 năm là không thực tế và không phù hợp với quy định hiện hành.

Từ thực tế học tập của tôi

Do đi chiến trường về rồi mới học đại học, cho nên việc làm tiến sĩ của tôi cũng khá muộn. Vào những năm 80, có chương trình đào tạo phó tiến sĩ từ cử nhân (sau này đều được chuyển thành tiến sĩ). Những năm 90, theo quy định, có hai hình thức đào tạo: Từ thạc sĩ, mất khoảng hơn hai năm, và từ cử nhân, mất 5 năm.

Tôi thuộc diện làm tiến sĩ từ cử nhân. Khi ấy, phải thi đầu vào, gần như thi đại học, kèm theo đề cương luận án. Tôi trúng tuyển, vào học từ năm 1997 theo hình thức Chính quy không tập trung. Thực chất, là với 5 năm làm tiến sĩ, có ba năm học khoảng gần 20 học trình của thạc sĩ, có nghĩa là được đào tạo có trình độ thạc sĩ (tuy không làm luận án thạc sĩ) sau đó học khoảng dưới 10 chuyên đề tiến sĩ. Cuối cùng là làm luận án tiến sĩ. Quá trình làm luận án cũng mất một năm rưỡi đến hai năm, qua nhiều lần trình bày và tiếp thu các ý kiến của Hội đồng từ cấp cơ sở trở lên. Qua việc học của bản thân và nhiều lần ngồi các Hội đồng đánh giá luận án, tôi thấy về thực chất, quá trình này mới là quá trình rèn giũa để đạt trình độ tiến sĩ. Luận án phải viết đi viết lại nhiều lần, qua mỗi lần, người viết lại nâng được khả năng nhận thức và thực hành lên một chút. Tôi viết và sửa, bảo vệ luận án hết một năm rưỡi. Tổng cộng, tôi hoàn thành chương trình đào tạo tiến sĩ mất 4 năm rưỡi, vượt thời gian 6 tháng! Đó là kết quả của sự tập trung cao độ và nỗ lực rất lớn (có lúc tôi cảm thấy mồ hôi nhỏ tí tách TRONG NÃO!). Nếu không học và không làm với thời gian như thế, thì không thể đảm bảo chất lượng đào tạo được.

Do vậy, tôi khẳng định đào tạo tiến sĩ từ cử nhân chỉ mất hai năm là không thực chất, là “nhiệm vụ bất khả thi”. Muốn xem việc học của ông thầy này như thế nào, cần trưng ra điểm của khoảng 25 học trình! Sau đó, trưng ra biên bản mỗi lần ông này trình bày luận án ở các cấp hội đồng. Học hay không, thể hiện ở chỗ này, không thể giải thích bằng mấy câu vu vơ về quy trình này nọ được!