Những bài thơ của Hoàng Việt Hằng mang trong mình một giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc về cuộc sống, tình cảm và nhân văn. Được viết một cách tinh tế, có tính hoài niệm, những tác phẩm này mang lại một cái nhìn chân thực và sâu sắc về những khía cạnh khác nhau của con người và thế giới xung quanh.
Tấm ảnh đen trắng trong bài thơ "Ảnh Đen Trắng" không chỉ là hình ảnh, mà còn chứa đựng sự tương phản giữa cuộc sống thường ngày bất chợt nhận ra một giá trị sống thực sự. Ảnh đen trắng có là âm bản của đời sống nội tâm? Cảm xúc và nhớ về những ký ức tinh tế sau sự từng trải, đã được đưa vào khung hình và không cần khung hình, ảnh vẫn tạo nên một không gian tĩnh lặng để suy tư và thấu hiểu.
"Bún thang" và "chè hoa cau" trong "Cô Bê" không chỉ là thực phẩm, mà còn là biểu tượng cho tình thương vô bờ, sự hi sinh tận tụy của người phụ nữ bình dị. Bài thơ này kể về một phụ nữ vốn đơn thân, người không ngừng biết chăm sóc và hy sinh mà thường bị lãng quên trong cuộc sống đương đại.
Bài thơ "Để cộng hai" khắc họa tình yêu trong bối cảnh cơ hàn và bất đối xứng. Những hình ảnh như "người đàn ông đội sỏi" và "người phụ nữ chạy chợ bán cá" tạo nên một tầng sâu về sự hi sinh trong tình cảm và mối quan hệ. Bài thơ thể hiện rằng tình yêu không chỉ đẹp đẽ, lắng lại đau đớn của cuộc đời khắc nghiệt, dù không thể mà có thể vẫn đắng đót xảy ra.
"Đèn Lẻ Bóng" đưa ra hình ảnh một người phụ nữ già với đèn lẻ bóng, trở thành biểu tượng cho tình mẫu tử và hy sinh. Bài thơ này thể hiện sự kính trọng và cảm thông, sự đuối lòng trước nỗi cô đơn của phận người ở vùng quê hiu vắng.
Cuối cùng, "Thơ tình bỏ sót" tập trung vào việc tìm kiếm ý nghĩa trong tình yêu đã qua. Những ký ức không dễ phai còn sống lại trong những câu thơ, tạo nên một tầng tình cảm sâu xa và thấm đẫm.
Chọn 5 bài thơ này của Hoàng Việt Hằng trong tuyển thơ 50 năm của chị, thơ không chỉ là hình ảnh, âm bản của đời sống, mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc. Bằng cách sử dụng ngôn từ giản dị dễ đi vào lòng người, cách biểu cảm về phận người cùng khổ, chị đã khắc họa được những chân dung người đa dạng của cuộc sống và tình cảm con người, để lại cho người đọc những suy tư và cảm xúc sâu lắng trong tập “Hoàng Việt Hằng thơ tuyển” được nhà Xuất bản Phụ Nữ ấn hành năm 2023. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
ĐÈN LẺ BÓNG
một túp lều liêu xiêu vách núi
cây ngô đồng le lói nở hoa
có một chiều ẩn dật tim ta
dáng bà lão ngồi vò lá vối
một đời người bao lần trông đợi
nay tóc hắt sương thì chẳng đợi gì
chỉ mong trời đừng bắt tội ốm đau chi
để trồng lá trồng rau đủ sống
chốn tam quan, sân chùa, sông nước
chốn mùa đông lặng một phận người
tôi sụp lạy đơn côi
bà lão với ngọn đèn lẻ bóng
nếu kiếp này yêu thương chưa đủ rộng
tôi cộng thêm một nỗi đời bà
để yêu người đi tiếp đường xa
CÔ BÊ
chúng con ăn bún thang
rồi thưởng thức chè hoa cau cô Bê nấu
ngon tới nỗi còn bốc giời hò hát
như không có cô Bê trên đời
người bưng bê rồi dọn dẹp xoong nồi
người rửa cốc lau chùi nhà bếp
người chẳng nói gì nhìn con cháu bầy ra.
những nhà thơ nói chuyện trên mái nhà
chuyện hội họa, bài ca cùng giọng hát
toàn những người học cao nhiều tài cán
cô Bê tìm chỗ khuất bẻ đốt tay.
rồi hoạn nạn một lần con đối mặt
cô để dành tiền bóc lá chuối cuối vườn
người bán chỉ vàng cả đời có được
lo cho con một vết mổ mạch vành
bạn học rộng tài cao đi đâu hết
lúc thoát mê chỉ thấy bóng cô Bê
cô giặt khăn đắp mền khi về sáng
bóng cô như ngọn nến ngả nghiêng, kìa.
nhiều khi hắt hiu nhiều lúc ê chề
con gọi cô rồi con ngồi khóc
cô giã gạo nấu cho con lưng cháo
và nhặt nhạnh cất từng trang bản thảo
con vứt lung tung ở bàn viết, trên thềm
cô đọc chậm như đứa trẻ vỡ lòng
mà nấu nướng như vua không ngai ấy.
như chiếc lá cuối vườn mưa không thấy
con sẽ ra sao nếu không có cô đây?
ĐỂ CỘNG HAI
- năm mươi ngàn đồng đi với anh không?
- một trăm ngàn qua đêm em nhé!
ở bến sông đang mặc cả
anh đội sỏi và cô bán cá
mỗi ngày từ lúc sao hôm
đến trăng non mới mọc
chỉ cốt để được gần em
để cộng hai cơ thể
nào đâu cần dán keo
qua một đêm rồi
đường ai nấy đi
đường ai nấy đi
đêm sau đêm sau nữa
người đàn ông đội sỏi gần Bến Nứa
không thể biết sau lần mặc cả
người phụ nữ chạy chợ bán cá
từng dán người vào cơ thể anh
từng điên cuồng sự sống
lại bỏ đi đến một khúc sông
lời điếu gạch đầu dòng
anh mặc cả với gió
năm mươi ngàn đồng đi với anh không?
anh khóc.
THƠ TÌNH BỎ SÓT
sau trận ốm chẳng bấu víu vào đâu
đuổi được con thạch sùng
đánh rơi chồng bản thảo
bỗng một bài thơ tình bỏ sót
anh viết từ đêm trăng
còn sáng rỡ cho em
một lời ru nghẹn ngào
em không biết
một hạnh phúc bầm dập ngủ quên
anh đã từng che chắn rét cho em
giấy úa vàng
mực tím nhạt nhòa xem
em trắng tay rồi
cuộc tình đã chết
thơ nhắc lại một lời ru chìm
con thạch sùng vẫn tắc lưỡi dưới đèn.
ẢNH ĐEN TRẮNG
đã nhiều ngày tránh dịch
dọn dẹp lại đời mình
bỏ bao thứ linh tinh
chẳng dùng và nhớ đến
chợt tấm ảnh trắng đen
chân dung anh chợt hiện
áo lính. nụ cười hiền
đêm viết dưới đèn Pin
“ nhớ em như hơi thở
sáu tháng ăn lương khô
sáu tháng chỉ có mơ
bát canh chua dầm sấu”…
chữ mực tím nhòe mờ
em đã tập buông bỏ
nhà mối xông mấy lần
chẳng còn gì để giữ.
phút giây nào nức nở
xin bọc lại trong tim
này tấm ảnh trắng đen
không bảo tàng quá khứ
áo lính trong ba lô
mười tám năm không mặc
mười tám năm biền biệt
em trắng đen cõi này…
Hoàng Việt Hằng
