Khi nhận tập thơ này, có người nhận xét: Tên tập thơ có vẻ hơi “sến” và đậm chất sinh viên… Mà đúng như vậy, tập thơ này có sự đóng góp của 69 tác giả với 300 bài thơ trong tổng số gần 200 cựu sinh viên Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội niên khoá 1977-1981. Chính vì thế trong lời giới thiệu tập thơ, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch hội Nhà văn Việt Nam đã viết: “Các tác giả của tập thơ này là cựu sinh viên Khoa Ngữ văn khoá 22 của Đại học Tổng hợp, một trường danh tiếng ở Việt Nam.Và Ký túc xá Mễ Trì là địa danh một thời cuốn hút nhiều người, đặc biệt là những người sáng tác và yêu văn chương”.
Chúng ta còn nhớ, sau chiến thắng Mùa Xuân năm 1975 lịch sử, đi qua cuộc chiến tranh chống Mỹ ác liệt, khắp các trường đại học ở miền Bắc lúc đó, học sinh tốt nghiệp phổ thông hệ 10 năm cùng các anh bộ đội, thanh niên xung phong đủ mọi lứa tuổi trở về trên các chiến trường cùng chung đèn sách, chung giảng đường và dệt những ước mơ để tiếp tục cống hiến và nguyện đóng góp sức mình cho khoa học, văn chương nghệ thuật… để đất nước hồi sinh. Một thế hệ vừa trải qua một cuộc chiến tranh khốc liệt, lại ở trong một thời kỳ bao cấp đầy khó khan, nhưng những tâm hồn trẻ trung ấy khát khao được học, được yêu, được cống hiến, chính vì thế nên trong những vần thơ của họ vút lên như những bản hùng ca, ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu đôi lứa, kỉ niệm về mái trường, thầy cô và bè bạn là cảm hứng bất tận của tập thơ này.
Nhớ về mái trường cũ, địa danh Mễ Trì nơi bao hế hệ sinh viên văn khoa và các bậc thầy cô khả kính ngày đêm miệt mài đèn sách, giảng dạy, tác giả Nguyễn Thế Kỷ viết: “Vẩn vơ gom nhặt xuân thì/ Bằng lăng tím lối Mễ Trì chiều nay/ Người xưa giờ cuối chân mây/ Chuyện xưa nào dễ tháng ngày phôi pha/ Cái thời lọ mực sẻ ba/ Đĩa rau muống luộc nửa già nửa ôi/ Cơm mì lưng bát chơi vơi/ Râm ran cái đói suốt thời sinh viên…” (Tìm về).
Cái thời sinh viên mơ mộng như cổ tích, bao chàng trai cô gái đang tuổi thanh xuân ngày đêm miệt mài trên giảng đường và họ đã đến với tình yêu và nỗi nhớ rất đỗi sinh viên: “Áo trắng xa rồi, nỗi nhớ cứ hoa niên/ Phượng vẫn đỏ như ngày ta đến lớp/ Sau hạ cháy/ thu vàng, xuân vẫn lần thứ nhất/ Chỉ em sau ly biệt mãi không về…” (Có một ngày - Nguyễn Sĩ Đại).
Cái thời Kí túc xá Mễ Trì và ga tàu điện Thanh Xuân gắn bó với tuổi sinh viên ngày ấy bây giờ gần nửa thế kỷ đã qua mà vẫn mới như hôm qua: “Hình như chưa tỉnh cơn mê/ Tiếng chuông tàu điện lối về Thanh Xuân/ Hình như chưa mỏi bước chân/Những chiều em đợi góc sân Mễ Trì…” ( Mễ Trì - Đào Hùng). Để rồi đến bây giờ tất cả mái tóc đều pha sương họ vẫn nhớ về Kí túc xá thân thương ấy với lòng biết ơn vô hạn: “Mễ Trì một đốm lửa thiêng/ Cháy trong ta suốt chặng đường ngày xa…” (Nhớ Mễ Trì - Nguyễn Viết Hiện).
Trong tập thơ này như nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã nhận xét: “Mỗi tác giả trong tập thơ này đã mang đến những trang viết của riêng mình cho bộ hồ sơ “Tâm hồn Việt” bằng thơ ca. Họ viết về mái trường, về tình yêu, về gia đình, về con người, về đất nước, về những giấc mơ đẹp đẽ và kiêu hãnh…”.
Quả đúng như vậy, có người lính từ chiến trường trở về may mắn được ngồi trên giảng đường lại đau đáu nhớ về người đồng đội năm xưa đã gửi hồn mình vào sông núi và anh đã bật khóc khi tìm được bạn mình trong Nghĩa trang Trường Sơn: “Ôi những linh hồn còn phiêu lạc/ Xương thịt tan đi hoá đất trời/Xin được cho tôi người đồng đội/ Đón hồn anh về với quê tôi.” (Nghĩa trang tìm bạn - Nguyễn Hoà Bình).
Tình đồng đội thiêng liêng ấy đã được tác giả Lưu Đức Hài khắc hoạ trong một bài thơ: “Anh đã về trong vòng tay yêu thương/ Hồn tuổi trẻ hoà khí thiêng sông núi/ Nghĩa đồng bào một lần sau cuối/ Đất mẹ hiền lại ôm ấp các anh” (Đón anh về).
Một thế hệ được học hành bài bản trong một trường đại học danh tiếng, sau đằng đẵng 4 năm đèn sách đói khổ của thời bao cấp, nhiều người ra trường dấn thân vào cuộc sống, họ khát khao cống hiến và trưởng thành, họ biết ơn bao thế hệ cha anh vì không tiếc máu xương cho Tổ quốc độc lập tự do, chính vì thế trong tâm trí họ lúc nào cũng đau đáu trách nhiệm với non sông, đất nước: “Ôi Tổ quốc! Biên cương chưa yên giấc/ Đêm quặn lòng máu thịt hoàng Sa/ Ngày đỏ mắt Trường Sa giông bão / Lại bút, gươm giữ cõi, xấy nhà” (Tổ quốc - Nguyễn Thế Kỷ) .
Trong tập thơ này lại có những vần thơ trong trẻo như tự đáy lòng tri ân với những bậc thầy cô khả kính cần mẫn giảng dạy bao thế hệ sinh viên nên người, tác giả Đào Nguyên Lan viết “Dạy ta văn chữ thánh hiền/ Thầy ta nhiều bậc đã miền ngao du/ Bạn ta sang, kém mặc dù/ Về đây tụ hội, đường tu mãn rồi” (Lại về học tiếp).
Trong tập thơ này có tác giả còn gửi gắm suy ngẫm của mình khi nghĩ về các bậc tiền nhân, những bài học lịch sử về tấm lòng trung quân ái quốc, đó là khi tác giả đến viếng đền Côn Sơn, nghiêng mình kính cẩn trước đền thờ Nguyễn Trãi, bậc Danh nhân văn hoá thế giới để tự bạch với lòng mình: “Tiếng chuông kêu chẳng dứt được mộng đời/ Vẫn canh cánh một nỗi niềm dân nước/ Giang tay chèo giữ cho thuyền khỏi lật/ Để nhận về oan khuất Lệ Chi Viên…” (Thái Hưng - Viếng đền Côn Sơn).
Nghĩ đến nghề văn, có tác giả nói lên sự sáng tạo là vô cùng vô tận cho nên sự khát khao sáng tạo cũng vô biên, như Phạm Việt Long trong bài Gửi tình: “Thang âm là vô hạn/Nhịp điệu là vô biên/Đi tới cõi thiên hà/Cùng vũ trụ bao la/Lời ca vang xa mãi/Đưa ta đi mê mải/Tìm giai điệu vĩnh hằng”.
Có thể nói tập thơ BẰNG LĂNG TÍM LỐI MỄ TRÌ của 69 tác giả là cựu sinh viên K22 Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội tuy chưa thật sự có nhiều bài hay như mong đợi, nhưng cũng cần khẳng định một điều, đó là những bài thơ như một tiếng ngân vang của đời sống, tiếng ngân vang từ tâm hồn của một thế hệ, một thế hệ quý hiếm được học hành bái bản trong một môi trường gian khổ trong thập niên 70 của thế kỷ trước. Họ là những người coi trọng sự học, coi trọng cái chữ, coi trọng tình người. Chính vì thế trong khoá ấy đã có hơn chục cựu sinh viên đã trở thành Hội viên Hội Nhà văn Việt nam, 3 người được giải thưởng Nhà nước về đạo diễn điện ảnh và hàng chục người được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam… và có gần 20 người là phó giáo sư, tiến sĩ trong nhiều lĩnh vực… những đóng góp của họ cho đất nước thật đáng trân trọng.
